Ở các nước tiên tiến, ngưởi ta bỏ tiền mua bảo hiểm xe hơi, y tế,
nhà cửa, kể cả đôi chân cầu thủ hay vòng một của người đẹp nếu cần. Quốc gia
được bảo hiểm bằng máy bay, tên lửa, vũ khí nguyên tử kể cả "sắm"
thật nhiều tướng tài. Giới lãnh đạo đất nước với tài cán và nhân cách chính là
sự đảm bảo cho hình ảnh và an ninh quốc gia. Bỏ phiếu cho họ nghĩa là người dân
đã mua bảo hiểm cho đất nước.
Tướng Giáp và McNamara
đối đầu
Nếu đi du lịch vòng quanh trái đất mà hỏi dân địa phương là có
biết Việt Nam không, câu trả lời hầu hết là có, nhưng nước này nằm ở đâu cũng
khá đông lắc đầu. Ai nổi tiếng nhất: tướng Giáp, dù tên ông được phát âm ngồ
ngộ. Tại sao: ông ấy thắng Pháp ở Điện Biên Phủ và đuổi Mỹ sau này. Ít có dân
tộc nào được vinh hạnh ấy, dù rằng cũng nói lên sự mất mát rất lớn qua nhiều cuộc
chiến tàn khốc.
Hỏi về nước Mỹ, hàng tỷ
người mơ ước đến xem thần Tự do. Nhưng McNamara thì ít người biết hơn. Vài đồng
minh, công ty Ford, Ngũ Giác Đài và kể cả Ngân hàng Thế giới, biết rõ ông là
ai.
Trong cuộc gặp mặt nhau tại Hà Nội khi đã gác kiếm (năm 1995), tường thuật trên
báo chí kể rằng, McNamara chào: "Tôi đã nghe về ông khá nhiều". Tướng
Giáp đáp từ "Tôi cũng thế". Hay, quân đội Mỹ thắng tất cả các trận
trên chiến trường thì tướng ta trả lời, người Việt lại thắng cả cuộc chiến
tranh.
Nghe về nhau nhiều là phải vì hai người từng đứng hai bên chiến tuyến. Sự kiện
vịnh Bắc Bộ, chiến tranh leo thang, ném bom rải thảm để biến miền Bắc thành
thời kỳ đồ đá, trận Mậu Thân mà sau đó Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ than rằng,
không thể thắng được Việt Nam. Đó là chưa kể vụ, McNamara đi từ sân bay Tân Sơn
Nhất qua cầu Công Lý, chút nữa là "va" biệt động Sài Gòn.
Là một thiên tài đến từ Đại học Berkeley danh tiếng, McNamara vực dậy công ty
sản xuất xe Ford, vào Nhà Trắng đã làm rung chuyển cả ngôi nhà hình sao này vì
cách quản lý hiệu quả, đầu tiên dùng máy tính vào xử lý dữ liệu chiến tranh.
Những gì đặt trên bàn báo cáo hàng ngày của McNamara hay bàn làm việc của Tổng
thống Johnson đều nói lên, Việt Nam đang thất bại trên chiến trường.
Thật đáng tiếc, số liệu máy tính và thực tế chiến trường khác nhau. Máy tính có
thể xử lý được số liệu về bom đạn, thiệt hại của đối phương, đếm được số quân
đang chuyển qua đường mòn Hồ Chí Minh, nhưng không thể đo được quyết tâm của
những người chân đất áo nâu với ý trí đuổi giặc ngoại xâm.
Hai người bàn chuyện xưa tại một villa của Pháp ở Hà Nội. McNamara hỏi, theo
thống kê của Mỹ, quân đội Việt Nam đã thương vong quá lớn, khó mà đương đầu với
Mỹ, tại sao các anh vẫn tiếp tục chiến tranh. Tướng Giáp cười và nói, chính
người Mỹ các ông đã lầm, không hiểu hết lịch sử mấy ngàn năm của dân tộc này.
Họ có thể chiến đấu đến người cuối cùng để bảo vệ đất nước
Trong cuốn phim tài liệu "Fog of War" do chính McNamara giới thiệu
tại Washington DC, người khách Mỹ này đưa ra 11 bài học cho cuộc đời mình.
Nhưng ông quên đưa bài học thứ 12 về Việt Nam như lời tướng Giáp, rằng, kẻ nào
dòm ngó biên giới nên nhớ hộ, người dân nơi đây sẵn sàng "đốt cả dãy
Trường Sơn" để bảo vệ Tổ quốc.
Một người có bằng cấp của Havard và trợ lý giáo sư trẻ nhất, tiền lương cao
nhất tại đại học danh tiếng này. Một người là giáo viên trường Chu Văn An, chưa
hề qua một trường quân sự chính thống nào. Một bên là đầu óc điện tử với những
số liệu được xử lý chính xác với mấy chữ số sau dấu phảy, quân đội thiện chiến,
một bên chỉ có bàn tính gẩy thô sơ, lính đội mũ tai bèo đi dép lốp.
Những người từng đương đầu với tướng Giáp đã lần lượt sang thế giới bên kia.
Trước là Nava của Pháp, và gần đây là McNamara. Tướng Giáp vẫn đang minh mẫn ở
tuổi gần 100, như báo chí quốc tế đưa tin, vẫn đang nặng lòng với tình hình đất
nước.
Một lần bắt tay các tướng
Người bạn kể rằng, những
gì biết về hai ông là do đọc sách báo như bao nhiều người khác. Anh đã gặp cả
hai nhiều lần trên...tivi, được một lần...bắt tay.
Cách đây mấy chục năm, tướng Giáp đến thăm cơ quan, nơi anh đang công tác khi
đó. Ông thân chinh gặp từng người, dừng lại hỏi han, vợ con thế nào. Vị tướng
dặn dò, sau chiến tranh còn nhiều khó khăn, cần cố gắng. Người ta nói bàn tay
tướng mà mềm như gấm, quả đúng thật, nhưng có lẽ trong chiến tranh, bàn tay ấy
là quả đấm sắt.
Rời bỏ Nhà Trắng, McNamara tới Ngân hàng Thế giới làm chủ tịch lâu nhất, biến
trung tâm tài chính quốc tế này thành một tổ chức năng động trong suốt 13 năm
liền. Khi anh được tuyển vào làm việc tại văn phòng Việt Nam thì McNamara đến
thăm tướng Giáp (1995). Văn phòng tiếp đón sếp cũ và được chụp ảnh lưu niệm
trước trụ sở tại villa 53 Trần Phú.
Anh sang Washington DC công tác đúng dịp ông tới trụ sở của WB để giới thiệu
cuốn phim Fog of War về cuộc đời ông và những bài học chiêm nghiệm, kể cả từ
vịnh Con Lợn đến vịnh Bắc bộ. Âm thanh surround, màn ảnh rộng tại hội trường
lớn mang tên Preston, vị chủ tịch đầu tiên của WB, đã gây xúc động ghê gớm cho
người xem.
Sau đó là nhiều câu hỏi và thảo luận. Anh có một câu trong đầu: "Sau cuộc
chiến, ông định đền bù những người đã chết của hai phía thế nào đây?". Là
người Việt, hay ngồi ghế cuối, chợt nhớ đến mất mát của chính gia đình mình,
của người thân, bạn bè, bỗng dưng nghẹn trong lòng nên chẳng bao giờ câu hỏi
được bật ra.
Hôm nay anh nhờ tôi viết lại để gửi McNamara dù ông đã ra đi. Nhưng anh biết,
ông ấy sẽ trổ tài ngoại giao, không phải cương quyết như nhà quân sự khi ném
bom miền Bắc, lảng sang chuyện khác như vị tướng đã làm vài lần hôm giới thiệu
phim, khi gặp những câu hóc búa.
Tài liệu giải mật gần đây cho biết người Mỹ đã từng nghĩ đến việc dùng bom
nguyên tử để ném Việt nam. Tuy nhiên cân bằng quốc tế, vụ khủng hoảng tên lửa
Cuba đã làm cho kế hoạch chỉ nằm trong ngăn kéo. Không hiểu ông McNamara có
nghĩ đến tiêu diệt tướng Giáp bằng trái bom khủng khiếp.
Bảo hiểm quốc gia trong thời đại mới
Ở bên Mỹ phải bỏ tiền ra mua bảo hiểm xe hơi, y tế, nhà cửa, kể cả
đôi chân cầu thủ hay vòng một của người đẹp nếu cần. Bỏ tiền nhưng không bao
giờ mong cần đến. Dùng tiền bảo hiểm nghĩa là bị ốm đau, tai nạn hay thảm họa.
Quốc gia mua bảo hiểm
bằng cách mua máy bay, tên lửa, vũ khí nguyên tử kể cả "sắm" thật
nhiều tướng tài như ông Giáp. Có bảo hiểm nhưng không ai thích dùng, trừ vài kẻ
điên rồ.
Ấn Độ và Pakistan gầm gừ dọa nhau nhưng không đánh bao giờ là vì hai quốc gia
này sở hữu bom nguyên tử. Nhiều nước muốn tấn công Bắc Triều Tiên hay Iran,
nhưng không dám chắc trong hàng trăm tên lửa tầm xa, có quả nào được gắn đầu
đạn hạt nhân.
Sau 1975, một đồng nghiệp chuyển vào lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt làm việc. Tôi
hỏi đùa là liệu mình có làm bom nguyên tử được không. Anh trừng mắt, mới hòa
bình xong, đất nước đang nghèo cần xây dựng, sao mà cậu hiếu chiến thế. Anh còn
thì thầm, nhiều người hỏi câu đó và hình như có cả một vị tướng cũng thế.
Sau hơn 30 năm hòa bình với vài cuộc chiến tranh lẻ tẻ khác, chợt nhớ
"mình không thích chiến nhưng kẻ khác cứ dọa" thì làm thế nào. Thế là
phải mua bảo hiểm. Bảo hiểm bằng quan hệ quốc tế, bảo hiểm bằng đồng minh, bè
bạn, bằng quân đội thiện chiến, vũ khí tối tân, bằng tri thức thời đại với dân
giầu, nước mạnh, đội ngũ lãnh đạo có tài và trong sạch.
Thế hệ lãnh đạo tương lai
Báo chí đang bàn về thế hệ lãnh đạo tương lai cho đất nước. Con người họ, với
tài năng và nhân cách, là sự đảm bảo cho hình ảnh và cả an ninh quốc gia. Nếu
được dịp bỏ phiếu trực tiếp cho họ nghĩa là người dân đã thực sự mua bảo hiểm
cho đất nước.
Cụ Hồ đã đưa hàng trăm trí thức từ nước ngoài về phục vụ. Họ khâm phục người
lãnh đạo, có lòng tin vào ngày mai và vì thế mới chiến thắng nhiều kẻ sừng sỏ.
Thời của cụ không có tham nhũng vì chính ông liêm khiết nên người dưới quyền
không ai dám vun vén cho bản thân.
Lãnh đạo nào sinh ra quân nấy. Cụ Hồ trao kiếm cho tướng Giáp lúc 33 tuổi dưới
cây đa Tân Trào để chỉ huy quân đội. Các trí thức trẻ như Tạ Quang Bửu, Tôn
Thất Tùng, Trần Đại Nghĩa và bao nhiêu người khác đã giúp làm nên thương hiệu
Việt Nam trong suốt mấy thập kỷ, được bạn bè quốc tế tin yêu.
Ngày nay, đầy những khẩu hiệu treo trong cơ quan, văn phòng bộ hay ngoài đường
"Sống và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại". Trong thực tế, vẫn còn ai
đó, không nhìn lời răn viết trên tường, khi thản nhiên vơ phong bì đút lót vào
ngăn kéo.
Bàn về nhân tài trong thời đại mới, nói tới nói lui, tầm nhìn toàn cầu, phương
Tây hay Trung Quốc, hay ở đâu đó ở xa tít tắp. Thật ra, người ta chỉ cần nhìn
lên câu khẩu hiệu và lá cờ ngay trước mặt. Nếu thấy xấu hổ với những đồng tiền
hối lộ thì đất nước sẽ tiến xa, nếu họ nghĩ đến trách nhiệm với đất nước, vì
nhân tài thời nay không thiếu.
Chúng ta không làm bom nguyên tử, nhưng cần bảo hiểm đất nước bằng tri thức
thời đại "hạt nhân và tin học". Vì thế, có môi trường nhằm tạo ra
những thiên tài "tướng Giáp" để đương đầu với "McNamara"
trong thời đại với biên giới quốc gia trở nên mong manh hơn bao giờ hết, là
chìa khóa để đưa đất nước đi lên.
.jpg)
